2025’te, 10 milyondan fazla kişiyi barındıracak olan 27 şehirden 15’inin Asya’da olması beklendiği gözönüne alınırsa gelişmekte olan ülkelerin şehirleri, halihazırda kullanılan enerjilerin yenilenmesi bakımından hassas bir noktaya parmak basıyor. En kuvvetli nufüs artışı bu şehirlerde gerçekleşiyor ve bu da, her sene genellikle % 10 değerinde daha fazla enerji kullanımı ile sera etkisi yapan gaz salınımı anlamına geliyor. Bununla beraber bu şehirler hakkında batı büyükşehirlerine oranla çok daha az araştırma yapılıyor. Buralara özgü kullanılagelmiş enerjiler ile nüfus fakirliği, bazı yerel özellikler doğrultusunda birtakım teknolojik ve ticari çözümleri devreye sokmayı gerektiriyor. Bu yerel özellikler arasında coğrafi koşullar, dağıtım ve ücretlendirme gibi yerel tercihler ve nüfusun alışkanlıklarını sayabiliriz. Bina yalıtımı, güneşten ısı elde etme gibi merkezden gelmeyen enerjiler, elektrik ve gaz ağlarında yeni altyapılar ve kömürle odun gibi alışılagelmiş enerjilerin devamlılığı gibi türlü teknolojik ve ölçek bakımından farklı çözüm yollarını içeren bu enerji politikalarının bir ilişki içinde işliyor olması gerekiyor.
Türlü inisiyatiflerin gözlemlendiği Türk şehirleri birçok uluslararası enerji satan grup nezdinde bir pazar oluşturmakla beraber az araştırılıyor. Yukarıda adı geçen unsurların birçoğu Türkiye’de var olmakla birlikte bunların daha derinlemesine ele alınmaları gerekiyor. Bu yeni teknolojileri geliştiren yerli ve yabancı gruplar için ekonomik metropol İstanbul güvenilir bir müşteri olarak kendini gösteriyor. Türkiye’de üretilen elektriğin aşağı yukarı % 20’si İstanbul’da tüketilmesine rağmen bugün enerji yönetimi, toplu taşıma, elektrikli araç geliştirme, kamu binalarında enerji tasarrufu ya da sanayiden enerji üretmek için yeni teknolojiler gibi bazı öncelikli sayılan noktalarla sınırlı kalıyor. Yerel enerji harcamaları ve Türkiye’nin komşu ülkelere fosil enerjiler bakımından muhtaçlığını azaltmak için gelecek on-yirmi senede tüm şehri kapsayan bir enerji geçişi düşünülmesi çok önemli bir husus olarak karşımıza çıkacak. Bu konuyla ilgili olarak, 2010 yılında Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin, Fransız Çevre ve Enerji Yönetimi Ajansı (ADEME) tarafından geliştirilmiş modelden esinlenerek bir sürdürülebilir kalkınma planı başlatmasının bir ilk teşkil ettiğini belirtelim.
Araştırma projeleri ve tezler
Elvan ARIK (POUDEV - Labex IMU) Jean-Michel Deleuil et Eric Verdeil danışmanlığında İstanbul’da enerji kullanım ve politikaları
Yayınlar
- Damien BISCHOFF et Jean-François PEROUSE, " La question des barrages et du GAP dans le sud-est anatolien : patrimoines en danger?", [Dossiers de l'IFEA série Patrimoines au présent] Istanbul, Août 2003, 63 p.
- Elvan ARIK Tour d’horizon de l’actualité énergétique de la Turquie 2012-2013, mai 2013 en ligne sur http://dipnot.hypotheses.org
- Elvan ARIK Territoires de l’éolien en Turquie : exemple de la ferme éolienne de Balıkesir mai 2013 en ligne sur http://dipnot.hypotheses.org
- Elvan ARIK (2012), Discuter la transition énergétique à Istanbul : débats théoriques et premiers éléments d’enquête, Master 2 Urbanisme, Université Lyon 2Elvan ARIK (2011), Politiques énergétiques et accès aux services urbains en réseau à Istanbul, Master 1 Urbanisme, Université Lyon 2 [En ligne] http://dumas.ccsd.cnrs.fr/dumas-00648609/fr/ (consulté le 10 janvier 2014).
- Sylvy JAGLIN et Éric VERDEIL, « Énergie et villes des pays émergents : des transitions en question. Introduction », Flux, 2013/3 N° 93 - 94, p. 7-18.
- Jean-François PEROUSE, « La gouvernance énergétique dans les villes turques : un état des lieux », Flux, 2013/3 N° 93 - 94, p. 70-76.
Pour mon suivi de l’actualité énergétique en Turquie (entre autres) se reporter à : http://seenthis.net/people/earik