Kitap tanıtımı: Süveyş Kanalı ve Osmanlı İmparatorluğu

Prof. Dr. Faruk Bilici (INALCO, Paris)

17 Kasım 1869 : Süveyş Kanalı, İmparatoriçe Eugénie’nin de hazır bulunduğu ihtişamlı bir törenle açıldı. Oysa 1859’da inşası başlayan kanal birçok engelle karşılaşmıştı. Ferdinand de Lesseps ve Fransa, Osmanlı İmparatorluğu’nu, eyaletlerinden biri olan Mısır’daki kanalın inşasının meşruluğu konusunda ikna etmek için on yıllar boyunca mücadele etmişlerdi.

Mısır’ın Fransa’nın yararına sömürgeleştirilmesi için devlet içinde devlet gibi bir araç olmakla itham edilen Uluslararası Süveyş Kanalı Şirketi (Compagnie universelle du canal de Suez), Osmanlı İmparatorluğu tarafından çok eleştiriliyordu. Osmanlı, Mısır’ın imparatorluğun diğer yarısından bir deniz kanalı yoluyla fiziken ayrılmasının padişahın bu bölgedeki hükümranlığını belirsiz kılacak olmasından ve kabul edilemez olan bir Batı tahakkümüne kapı açmasından kaygı duyuyordu.  

Bu eser, Süveyş Kanalı ile ilgili teknik veya diplomatik alanda var olanların üzerine yepyeni bir tarih anlatımı önermemekle birlikte önemli bir boşluğu doldurmayı amaçlamakta : bu tarihin, işletme projelerinden kanalın inşasına değin Osmanlı bakış açısından incelenmesi. Davalar, tahkimler, tartışmalar : 1956 yılındaki  millileştirilmesine bağlı olarak ortaya çıkan « Süveyş Kanalı krizi »nden çok daha önceleri de kanal, Batı ve Doğu arasındaki güç oyunlarının tam ortasında yer almaktaydı.

Dunum dili Fransızcadır