Myra - Andriake

Myra-Andriake, Kaleler ve Savunma Fransız Çalışma Grubu

Myra-Andriake alanındaki çalışmalar, Fransa Dışişleri Bakanlığı, Nantes Üniversitesi’nin CRHIA Laboratuvarı ve Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sağladığı maddi destek sayesinde gerçekleşmektedir.

Prof.Dr. Isabelle Pimouguet-Pédarros, Nantes Üniversitesi Tarih Bölümü

Université de Nantes, Département histoire, Chemin de la Censive du Tertre, 44000, Nantes

+33 2 40 14 13 83 This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Konusu

Araştırma programı, Myra bölgesinin ve buranın limanı Andriake’nin düzenlenmesi ve savunması ile ilgilidir. Ön Asya’nın güneyinde, Antalya’nın yüz kilometre batısında bulunan bu şehir, Xanthos ile birlikte Likya’nın Helenistik ve Roma dönemlerindeki en önemli kentleri arasındadır. Ayrıca sonraki yüzyıllarda, özellikle Bizans devrinde önemli bir yükseliş kaydetmiştir. Myra’daki arkeolojik kalıntılar zengin ve çoktur. Tam da eski şehrin uzandığı alandan günümüze (Likya’nın en büyük) tiyatrosu, yüz öğeleriyle bezenmiş duvar mezarları, agoralar, su sarnıçları, kaplıcalar, bir suyolu ile yıkılmadan yüksekliğini korumuş ambar, rıhtımlar ve mağazalar kalmıştır. Bunlara bir de sayısız kilise ile İÖ.IVyüzyıla ait bir sinagoğu da eklemek mümkündür. Theimiussa, Sura ya da Ision gibi ikincil derecede önem taşıyan yerlerde Antik ve Bizans dönemine ait önemli mimari izler, bilhassa Likya anıt mezarları bulunmaktadır. Bununla beraber, ilginç olan Myra Kenti’nin, kara ve deniz yollarıyla bağlantılı, günümüze ulaşan Antik kalelerinin, topraklar genelinde, merkezden kenarlara doğru uzanan bir savunma ağı oluşturmasıdır.

Antalya Üniversitesi ile işbirliği

Nantes Üniversitesi’nden Prof.Dr.I.Pimouguet-Pédarros ile Antalya Üniversitesi’nden Prof.Dr.Nevzat.Çevik, 2002’den bu yana iki kurumun imzaladığı bilimsel işbirliği anlaşması çerçevesinde ortaklaşa çalışmalarını sürdürmektedir. Pisidya ve Likya’da da bu anlaşma dahilinde birçok ortak yayına vesile olacak arkeolojik araştırmalar gerçekleştirmişlerdir. Birbirinden farklı ama birbirini tamamlayıcı alanlarda çalışan iki topluluğu bir araya getiren bu anlaşma hem bilimsel hem de maddi açıdan bağımsız bir ortaklık kurmuştur. I.Pimouguet-Pédarros’un yönettiği Fransız ekip, savaş ve savunma (kaleler, silahlanma, askeriyeyle ilgili simgeler) ile alan ve mekanların düzeni, nüfusun buralara yerleştirilmesi ile ilgilenmektedir. N.Çevik yönetimindeki Türk ekipse geriye kalan belgeleme işleminden sorumludur. Çalışmaların sonuçlarının ortak makaleler şeklinde ve de Anatolia Antiqua ile Adalya dergilerinde yıllık raporlar olarak yayımlanması kararlaştırılmıştır. Nantes Üniversitesi öğrencileri ile diğer Fransız üniversitelerinin öğrencilerinin çalışmalarla yakından ilişki içinde olmaları öngörülmektedir. Bunlar arasında sit alanı sayesinde önemli bir deneme ve öğrenme imkanı yakalayan bina arkeolojisi alanında uzmanlaşan master öğrencileri ile kazı yapmayı öğrenmeye ya da halihazırdaki kaynaklarını geliştirmek üzere katılan Antik Dönem Tarih ve Arkeolojisi doktora öğrencilerini sayabiliriz. Araştırma yöntemleri ile yazılı ya da somut belgelerin tahlili (yazıtbilimi, eski para bilimi, mimari, vb.) hakkında eğitim almış Antalya Üniversitesi’ndeki Türk öğrenciler de çalışmanın diğer bir parçasıdır. Nantes ve Antalya Üniversiteleri arasındaki bu anlaşma çerçevesinde öğrenci ve araştırmacı-öğretim görevlilerinin değişimi mümkün olmuştur.

2009’da N.Çevik Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle Myra-Andriake sit alanında bir kazı çalışması ve de liman hakkında bir araştırma başlatmaya karar vermiştir. I.Pimouguet-Pédarros ise savunma düzeni hakkında ilk bir durum değerlendirmesi yapmak ve de şehir sınırlarını belirlemek için bir saha çalışması gerçekleştirmiştir. Fransız ekip, yer belirleyici bir haritanın yanı sıra akropolis, şehir ve liman surları gibi birçok şehiriçi ve halen iyi halde olan şehirdışı (tabya, kale ve kule) sur ve örmelerin planlarını çıkarmıştır. Bu betimleyici yöntem, yaklaşık bir tarih sıralaması yapmayı sağlamış ve her bir yapının önem ve amacını belirlemeyi sağlamıştır. 2010’da Anatolia Antiqua Dergisi’nde de bir makale yayımlanmıştır. Bu ön çalışma, başta J.Borchhardt olmak üzere Avusturyalı araştırmacıların geçmişteki çalışmaları son derece dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir.

2011’de gerçekleştirilen çalışmalar: Andriake Limanı’nın sur kazıları

Andriake Limanı’nın yukarısındaki bir tepede, yanında kulelerin bulunduğu uzun bir duvardan oluşan bir savunma düzeneğinin parçaları ile en tepeye oturtulmuş bir kale bulunmaktadır. Bu kale, çok odalı olup kenarlarında iki tane de sarnıç bulunmaktadır. Bunlardan biri Bizans döneminde tekrardan kullanılmıştır.

Burada amaç, sit alanının en eski iskan tarihi ile sonraki zamanlarda sahne olduğu olası yeniden yerleşimleri, surların oluşturduğu çizgiyi belirleyebilmek ve bu savunma düzeninin tam amacını tayin etmekti. Acaba, limanı kayalıklı yokuşun bir tarafından inip öbüründen çıkan ve limanı da çevreleyen bir sur mu koruyordu yoksa burada sözkonusu olan, yanındaki kulelerin kendi başlarına hareket ettiği basit bir set miydi?

Saha incelemeleri surların, kayalığın hemen üzerine inşa edilmiş olup şu andaki yer yüksekliği ile Antik Çağ’dakinin arasında bir metrelik bir fark olduğunu göstermiştir. Aynı zamanda Helenistik dönemden kalma az sayıda ama her aramada ele geçen seramik kırıkları, İ.S III yy. Roma ve Bizans döneminden seramik kalıntıları, Helen ve Roma kiremitleri, çivi ve demir uçlar, bir gülle ve sapan ile büyük ihtimalle Helenistik dönemden hiç bozulmadan kalmış dört adet tunç ok ucu gibi önemli arkeolojik malzeme bu sayede gün yüzüne çıkmıştır. Özellikle ok uçlarının bulunuşu ayrı bir önem arz etmektedir çünkü o döneme ait uçlar, kullanıldıkları yerlerden çok genellikle mezarlar ile imal edildikleri yerlerde bulunmaktadır.

Araştırmaların vardığı noktada sit alanının en fazla Helenistik döneme dayandığı ortaya çıkmıştır. Dönemin etkin güçleri (Antigonos ya da Ptolemaios Hanedanı) tarafından dikilen kalenin inşaası da aynı döneme denk gelmektedir. Sit alanı, büyük bir değişikliğe uğramadan Roma döneminin sonu ile Bizans zamanında da yeniden kullanılmıştır. Herşeyden önce askeri amaçla kullanılan bu yerleşkede limana girişleri kollamakla görevli bir birlik sürekli hazır bulunmaktaydı (daha fazla bilgiyi, harita ve görsellerle zenginleştirilmiş inceleme yazımızda bulabilirsiniz).

Gelecek çalışmalar için amacımız

Gelecek araştırmalar içinMyra-Andriake'deki farklı yapılarda kazılar yürütmeyi öngörüyoruz.

Görseller

2009'dan bu yana süregelen Myra-Andriake Çalışması ile ilgili kaynakça

N. Çevik, I. Pimouguet-Pédarros, «Fortifications et système défensif sur le territoire de Myra : rapport sur la campagne de 2009», Anatolia Antiqua, XVIII, 2010, 243-275
N. Çevik, I. Pimouguet-Pédarros, « le système défensif de Myra-Andriaké », Actes des rencontres de l'IFEA 11-13 nov. 2010, Anatolia Antiqua, XIX, 2011, 303-319
N. Çevik, I. Pimouguet-Pédarros, « les remparts du port d’Andriaké », Anatolia Antiqua, XX, 2012, 261-281
N. Çevik, I. Pimouguet-Pédarros, « Les fortifications de Myra-Andriaké dans la défense de la Lycie orientale », Conference on the Research of Fortifications in Antiquity 6-9 déc. 2012, Athènes, Athènes, 2013 (yayına hazırlanıyor)